۳۱  فروردین در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۳۱ فروردین برابر ۱۹ آوریل را ورق می‌زنیم.

***

ماهواره هندی

۱۹ آوریل ۱۹۷۵ میلادی برابر با ۳۱ فروردین ۱۳۵۴ خورشیدی، اولین ماهواره ساخته‌شده در هند از ایستگاه پرتاب ولگوگراد روسیه با موشک Intercosmos C-1 شوروی پرتاب شد. این ماهواره، آریابهاتا برگرفته از نام یک ریاضیدان مشهور هندی در قرن پنجم نامگذاری شده بود. آریابهاتا ۳۶۰ کیلوگرمی طی ۲۰ ماه در سازمان تحقیقات فضایی هند (ISRO) در بنگلور، به‌دستی گروهی از دانشمندان به سرپرستی پروفسور او.آ. رائو ساخته شد. شکل آن یک ۲۶ ضلعی به قطر ۱.۴ متر بود که تمام وجوه آن به جز بالا و پایین با سلول‌های خورشیدی پوشیده شده بود و برای انجام آزمایش‌هایی در نجوم پرتو ایکس، هواشناسی و فیزیک خورشیدی طراحی شده بود و با یک فرستنده ۴۶ واتی VHF ارتباط برقرار می‌کرد که البته فقط پس‌از ۴ روز حضور در مدار، قطع برق به همه آزمایش‌های این ماهواره پایان داد. آریابهاتا تقریباً ۱۷ سال در مدار زمین باقی ماند تا اینکه در ۱۱ فوریه ۱۹۹۲ دوباره وارد جو زمین شد.

اولین ایستگاه فضایی جهان

۱۹ آوریل ۱۹۷۱ میلادی برابر با ۳۱ فروردین ۱۳۵۰ خورشیدی، اتحاد جماهیر شوروی اولین ایستگاه فضایی جهان را باعنوان سالیوت 1 (DOS 1) با موشک پروتون-کی پرتاب کرد. این ایستگاه اولیه، فقط با یک ماژول بود و اولین خدمه آن با کپسول فضایی سایوز ۱۰ به محل ماموریت رفتند اما به‌دلیل نقص در سازوکار بخش لنگراندازی کپسول به بدنه سالیوت-۱ نتوانستند در ایستگاه فضایی پیاده شوند. خدمه دوم با سایوز ۱۱ وارد ایستگاه شدند و ۲۳ روز پربار را در آن سپری کردند. اما به‌طرز غم‌انگیزی، هر سه فضانورد در ۳۰ ژوئن ۱۹۷۱ در بازگشت به زمین جانشان را از دست دادند. یک دریچه تساوی فشار در کپسول ورود مجدد سایوز ۱۱ پیش از موعد باز شد. سالیوت-۱ در ۱۱ اکتبر ۱۹۷۱ دوباره وارد جو زمین شد. ۶ ایستگاه دیگر سالیوت در برنامه شوروی دنبال شد که درنهایت به پرتاب ایستگاه فضایی میر در ۲۰ فوریه ۱۹۸۶ منجر شدند.

اولین پرواز مستقل در سیاره‌ای دیگر

۱۹ آوریل ۲۰۲۱ میلادی برابر با ۳۱ فروردین ۱۴۰۰ خورشیدی، هواگرد مریخ‌گرد نبوغ (Ingenuity) با نام مستعار جینی، اولین پرواز اتمسفری شناخته‌شده را به‌صورت برخاست و فرود عمود در سیاره‌ای دیگر غیر از زمین به‌‌مدت زمان حدود ۳۹ ثانیه با موفقیت انجام داد. نبوغ، بالگرد رباتیک پروانه هم‌محور است که برای آزمایش این فناوری باهدف ردیابی اهداف مورد نظر در مریخ از ۱۸ فوریه ۲۰۲۱ در مریخ فعال است. هدف از ماموریت جینی، برنامه‌ریزی بهترین مسیر برای حرکت مریخ‌نوردهای آینده است. طراحی این هواگرد، بسیار چالش‌برانگیز بود زیرا جو مریخ بسیار نازک و فقط ۱درصد از چگالی جو زمین است. این بالگرد خودران، فقط ۴۸ سانتی‌متر ارتفاع دارد و بسیار سبک است.

پیر کوری

 ۱۹ آوریل ۱۹۰۶ میلادی برابر با ۳۱ فروردین ۱۲۸۵ خورشیدی، پیر کوری، فیزیک‌شیمی‌دان فرانسوی و برنده جایزه نوبل فیزیک ۱۹۰۳ درگذشت. او مطالعاتش را درباره مواد رادیواکتیو به همراه همسرش ماری کوری که در سال ۱۸۹۵ با او ازدواج کرد انجام می‌داد. نتایج پژوهش‌های آنها در شرایط سختی بسیار به‌دست آمد که امکانات آزمایشگاهی به‌ندرت کافی و استرس ناشی‌از انجام تدریس زیاد برای تأمین معاش را شامل می‌شد. پیر و ماری با‌هم، رادیوم و پلونیوم را در تحقیقاتشان درباره رادیواکتیویته با شکنش کانی اورانیت یا پیچ‌بلِند کشف کردند. بعدها آن دو، کارهای زیادی برای روشن‌کردن خواص رادیوم و محصولات تبدیل آن انجام دادند. کار آنها در این دوران اساس بسیاری از تحقیقات بعدی در فیزیک هسته‌ای و شیمی را تشکیل داد. عمر پیر کوری بسیار کوتاه بود. او در ۴۷ سالگی در اثر تصادف با درشکه جان باخت.